'Etnisch profileren is onacceptabel: leg verantwoording af'

Dit is een expertquote van Hanneke Felten, Movisie, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Jongeren met migratieachtergrond twee tot drie keer meer kans om verdacht te worden van misdrijf | De Volkskrant

Jongeren met een migratieachtergrond worden eerder verdacht van een misdrijf dan jongeren met een Nederlandse achtergrond, stelt de Volkskrant. De resultaten van dit onderzoek laten flinke verschillen zien: de kans dat hetzelfde criminele gedrag leidt tot een verdachtenregistratie is twee tot drie keer zo groot voor jongeren met een migratieachtergrond. Zonder dat dit te herleiden is tot verschillen in crimineel gedrag of verschillen in demografische en sociaaleconomische kenmerken.

Al hoewel er andere verklaringen mogelijk zijn, is de meest logische verklaring hiervoor etnisch profileren door de politie. Dit is in lijn met een hele reeks aan eerdere onderzoeken, waaruit ook aanwijzingen komen dat etnisch profileren door de politie gebeurt in Nederland. We beschrijven dit in het rapport over institutioneel racisme in Nederland van Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS).

Verantwoording afleggen

Het goede nieuws is dat er wat gedaan kan worden aan etnisch profileren. Het begint met het stellen van duidelijke sociale normen tegen etnisch profileren binnen het korps. Gevolgd door het aanpassen van wetgeving en richtlijnen, zodat duidelijker wordt dat etnisch profileren niet acceptabel is. Een vorm van verantwoording hierover afleggen kan ervoor zorgen dat deze richtlijnen en normen ook beter opgevolgd worden.

Er kan bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van stopformulieren. Op een stopformulier vult een agent de reden voor – en de uitkomst van – een controle in. Hierbij wordt ook vermeld van welk bureau de agent is, evenals relevante persoonsgegevens van degene die staande is gehouden, zoals geslacht, leeftijd en etniciteit. Dit kan effectief zijn, omdat de agent hier duidelijk moet kunnen verantwoorden waarom iemand wordt aangehouden en duidelijk het verdachte gedrag moet benoemen. Hierdoor wordt het lastiger om af te gaan op eigen vooroordelen.

Bewustwordingstraining

Aanvullend kan een bewustwordingscursus ingezet worden of een cursus om te leren minder aan stereotypering te doen. Ook kan aanvullend ingezet worden op het faciliteren van ontmoetingen tussen de politie en jongeren uit groepen die veel te maken krijgen met etnisch profileren, omdat dit bij de politie vooroordelen en stereotypen kan verminderen. Kortom: het gaat om een combinatie van een aantal maatregelen om een sterke norm neer te zetten tegen etnisch profileren. Maar het is ook belangrijk de processen aan te passen en in te zetten op individuele verandering bij agenten.

Hanneke Felten, Senior projectleider en onderzoeker, Movisie.