'Focus op waarheidsvinding doet slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag tekort'

Dit is een expertquote van Stijn Schenk, Stichting Samen Helen en Fonds Slachtofferhulp in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Premier Rutte over seksueel wangedrag: 'Advies aan ons allemaal, wacht niet tot het misgaat' | ANP

Wanneer slachtoffers delen over seksueel grensoverschrijdend gedrag wil men graag in actie komen. Deze acties worden vaak ingegeven door boosheid, ongeloof en de wens dit in de toekomst te voorkomen. Maar geen van deze reacties is helpend voor het slachtoffer. En voor een derde van de slachtoffers verergeren hierdoor de traumaklachten zelfs.

John de Mol liet in zijn reactie op de BOOS uitzending op intrigerende wijze deze dynamiek zien. Het was een blik in de onderliggende denkbeelden en patronen die structureel seksueel grensoverschrijdend gedrag mogelijk maken. Wat we zagen was hoe de onthullingen in eerste instantie hadden geleid tot een woede-uitbarsting. Hij had Rietbergen verbaal ‘alle hoeken van de kamer laten zien’.

Niet de pijn van het slachtoffer kreeg zijn aandacht, maar de boosheid naar de dader. Daarna volgde ontkenning. Het zou wel bij één keer blijven als mensen een beetje oplette. En helemaal bij Marco Borsato vond hij het moeilijk om het te geloven. Ook hier was het weer niet de impact op de kinderen, maar de intentie van Marco die zijn aandacht kreeg.

En dan de derde en meest in het oog springende reactie waarbij hij aangaf dat slachtoffers eerder moeten melden. Het was de reactie van een manager die denkt in procedures. Maar de emoties die loskomen na seksueel geweld zijn niet te managen. Het zijn complexe traumatische gebeurtenissen met impact op lichamelijk, geestelijk, sociaal en seksueel vlak.

Het was bijzonder om te zien gebeuren wat er zo vaak gebeurt wanneer mensen met macht geconfronteerd worden met de machteloosheid van slachtoffers. Hij luisterde even en schoot toen direct weer in de actie. En hoe pijnlijk dat ook was om te zien, het is ook van enorm belang. We zien namelijk zelden hoe, ondanks goede intenties, een omgeving gecreëerd wordt waar seksueel grensoverschrijdend gedrag kan plaatsvinden.

Het laat ons zien waar het misgaat. En het laat ons daarmee ook zien hoe wij het anders zouden kunnen doen. Maar dat is iets voor later. Nu mag er nog even verstild worden om ruimte te maken voor de gevoelens van de slachtoffers. Want pas als we dat echt begrijpen kunnen we gaan werken aan de oplossing.

Stijn Schenk is activist, educatief schrijver en beeldproducent. Fonds Slachtofferhulp en Stichting Samen Helen.